Hydrogen Valley đang trở thành xu hướng phát triển năng lượng xanh trên thế giới. Bài viết phân tích mô hình Hydrogen Valley và gợi ý cách doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia chuỗi giá trị hydro xanh.

 

Giới thiệu

Trong tiến trình chuyển dịch năng lượng toàn cầu, hydro xanh nổi lên như một trong những giải pháp tiềm năng thay thế nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt trong các lĩnh vực khó khử carbon như thép, xi măng, hóa chất và vận tải đường dài. Để thúc đẩy chuỗi giá trị hydro, nhiều quốc gia đã triển khai các dự án Hydrogen Valley – một mô hình tích hợp từ sản xuất, lưu trữ, phân phối đến sử dụng hydro trong một khu vực địa lý cụ thể.

Việt Nam, với tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo và nhu cầu khử carbon trong công nghiệp, có nhiều điều kiện thuận lợi để tham gia vào các dự án như vậy. Tuy nhiên, doanh nghiệp trong nước cần hiểu rõ mô hình Hydrogen Valley và tìm kiếm vai trò phù hợp trong chuỗi giá trị.

Khái niệm và đặc điểm của Hydrogen Valley

Hydrogen Valley là mô hình phát triển kinh tế dựa trên hydro trong một vùng, thường bao gồm nhiều mắt xích:

• Sản xuất hydro xanh từ năng lượng tái tạo thông qua điện phân nước.

• Lưu trữ hydro bằng pin nhiên liệu, bồn nén hoặc chuyển đổi thành dẫn xuất như amoniac xanh, methanol xanh.

• Phân phối hydro qua đường ống, xe bồn hoặc cảng xuất khẩu.

• Ứng dụng hydro trong sản xuất điện, công nghiệp nặng, giao thông vận tải hoặc sưởi ấm.

Đặc điểm của Hydrogen Valley:

• Tích hợp nhiều lĩnh vực, từ năng lượng, hóa chất đến logistics.

• Thường hình thành tại các khu vực có tiềm năng năng lượng tái tạo lớn và nhu cầu tiêu thụ hydro rõ rệt.

• Được hỗ trợ mạnh mẽ bởi chính phủ, ngân hàng phát triển và doanh nghiệp tư nhân.

• Đóng vai trò như “phòng thí nghiệm quy mô thực tế” để kiểm chứng tính khả thi của nền kinh tế hydro.

Một số dự án Hydrogen Valley tiêu biểu trên thế giới

Châu Âu đang dẫn đầu với hàng chục dự án Hydrogen Valley trong khuôn khổ Liên minh Hydro châu Âu (European Hydrogen Valleys Partnership). Một số điển hình gồm:

• Dự án Northern Netherlands Hydrogen Valley (Hà Lan): Tập trung vào sản xuất hydro từ gió ngoài khơi, sau đó cung cấp cho ngành công nghiệp hóa chất, vận tải và xuất khẩu. Đây là một trong những Hydrogen Valley đầu tiên trên thế giới.

  

• Dự án HyNet (Anh): Kết hợp sản xuất hydro xanh và xanh lam, phân phối qua hệ thống đường ống để phục vụ các nhà máy công nghiệp ở vùng Tây Bắc nước Anh.

• Dự án Port of Antwerp-Bruges Hydrogen Hub (Bỉ): Tập trung vào nhập khẩu, lưu trữ và phân phối hydro, đồng thời phát triển cảng biển thành trung tâm giao thương hydro của châu Âu.

  

Ngoài châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và Mỹ cũng đã đầu tư vào các Hydrogen Valley, với mục tiêu vừa cung ứng hydro cho nhu cầu trong nước, vừa hướng tới xuất khẩu.

Liên hệ và cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam

Việt Nam có tiềm năng rất lớn để hình thành Hydrogen Valley nhờ:

• Nguồn năng lượng tái tạo dồi dào, đặc biệt là điện gió ngoài khơi và điện mặt trời.

• Vị trí địa lý thuận lợi, gần các thị trường tiêu thụ hydro lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc.

• Nhu cầu giảm phát thải trong các ngành công nghiệp nặng và xuất khẩu.

Cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam có thể chia thành bốn nhóm:

Thứ nhất, sản xuất hydro xanh: Các doanh nghiệp năng lượng có thể kết hợp dự án điện gió, điện mặt trời với hệ thống điện phân để sản xuất hydro, sau đó phục vụ nhu cầu nội địa hoặc xuất khẩu.

Thứ hai, phát triển hạ tầng lưu trữ và phân phối: Các doanh nghiệp logistics, dầu khí có thể tham gia xây dựng kho chứa, đường ống và cảng chuyên dụng cho hydro và dẫn xuất của hydro.

Thứ ba, ứng dụng hydro trong công nghiệp: Các doanh nghiệp thép, xi măng, phân bón có thể thử nghiệm thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng hydro xanh để giảm phát thải và nâng cao uy tín ESG.

Thứ tư, dịch vụ và công nghệ hỗ trợ: Doanh nghiệp công nghệ có thể tham gia vào việc cung cấp giải pháp IoT, AI, kiểm toán carbon và quản lý năng lượng thông minh cho các dự án Hydrogen Valley.

Tác động kinh tế – xã hội của Hydrogen Valley

Hydrogen Valley không chỉ là một dự án năng lượng, mà còn mang lại những tác động lan tỏa sâu rộng:

• Thúc đẩy công nghiệp xanh: Các nhà máy sản xuất hydro, amoniac, methanol tạo ra chuỗi cung ứng mới và khuyến khích đổi mới công nghệ.

• Tạo việc làm: Việc xây dựng, vận hành và bảo dưỡng các cơ sở sản xuất, lưu trữ và phân phối hydro đòi hỏi hàng chục nghìn lao động kỹ thuật cao.

• Thu hút vốn đầu tư: Hydrogen Valley thường là điểm đến của các quỹ quốc tế, ngân hàng phát triển và doanh nghiệp tư nhân, qua đó nâng cao vị thế quốc gia trên bản đồ năng lượng xanh.

• Nâng cao uy tín quốc tế: Các quốc gia có Hydrogen Valley thành công thường trở thành trung tâm khu vực về xuất khẩu hydro và công nghệ liên quan.

• Góp phần an ninh năng lượng: Hydro xanh giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu, giúp cân bằng hệ thống năng lượng trong dài hạn.

Đối với Việt Nam, những tác động này càng quan trọng khi đất nước đang tìm cách vừa đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng, vừa thực hiện cam kết Net Zero 2050. Nếu tham gia sớm, doanh nghiệp Việt có thể trở thành nhân tố tiên phong trong chuỗi giá trị hydro toàn cầu.

 ► AHP GROUP - Tiết kiệm năng lượng, kiến tạo tương lai xanh!