Năng lượng tái tạo giúp nhà máy công nghiệp tiết kiệm chi phí và giảm phát thải. Điện mặt trời và điện gió đang trở thành giải pháp chủ đạo cho doanh nghiệp Việt Nam.

 

Toàn cảnh năng lượng tái tạo trong nhà máy công nghiệp

Các nhà máy công nghiệp tại Việt Nam đang đối diện với nhiều áp lực: chi phí điện tăng cao, yêu cầu giảm phát thải carbon từ thị trường xuất khẩu, và cam kết Net Zero 2050 của quốc gia. Trong bối cảnh đó, nhiều mô hình năng lượng tái tạo đã và đang được ứng dụng:

• Điện mặt trời mái nhà: Giải pháp phổ biến, dễ triển khai, tận dụng diện tích mái nhà xưởng.

• Điện gió: Phù hợp cho khu công nghiệp ven biển, sản lượng ổn định, có thể cung ứng quy mô lớn.

• Sinh khối (biomass): Sử dụng phụ phẩm nông nghiệp như trấu, mùn cưa, bã mía để sản xuất điện hoặc nhiệt.

• Năng lượng từ chất thải (waste-to-energy): Chuyển đổi chất thải rắn công nghiệp thành điện và nhiệt.

• Hệ thống thu hồi nhiệt thải: Tận dụng khí nóng trong sản xuất xi măng, thép để phát điện.

Trong số các giải pháp trên, điện mặt trời và điện gió được xem là trọng tâm cho các nhà máy quy mô lớn vì vừa đáp ứng nhu cầu dài hạn, vừa phù hợp với chính sách và xu hướng tài chính xanh.

Điện mặt trời trong công nghiệp: Lựa chọn hàng đầu

► Lợi thế của điện mặt trời mái nhà

• Tận dụng diện tích mái xưởng, không cần mở rộng quỹ đất.

• Phù hợp với đặc điểm sản xuất công nghiệp, tiêu thụ điện ban ngày trùng với giờ phát điện cao nhất.

• Thời gian hoàn vốn nhanh (5–7 năm), sau đó chi phí điện gần như bằng 0.

• Được nhiều ngân hàng như BIDV, Vietcombank, Techcombank hỗ trợ vốn thông qua tín dụng xanh song phương hoặc tài trợ dự án xanh.

► Thực tế tại Việt Nam

• Nhiều doanh nghiệp dệt may ở Bình Dương, Đồng Nai đã lắp đặt hệ thống 1–3 MWp, tiết kiệm 15–20% chi phí điện.

• Một số tập đoàn FDI như Samsung, Pou Chen triển khai hàng chục MWp điện mặt trời mái nhà để đáp ứng yêu cầu ESG từ tập đoàn mẹ và khách hàng toàn cầu.

  

Điện gió: Nguồn năng lượng bền vững cho khu công nghiệp ven biển

► Lợi thế của điện gió

• Hoạt động ổn định cả ban đêm, bổ sung tốt cho điện mặt trời.

• Tiềm năng lớn ở Ninh Thuận, Bình Thuận, Bạc Liêu, Sóc Trăng.

• Có thể triển khai mô hình DPPA (Direct Power Purchase Agreement), cho phép doanh nghiệp ký hợp đồng mua điện trực tiếp từ nhà máy gió.

  

► Ứng dụng thực tế

• Một số khu công nghiệp ven biển đã kết nối trực tiếp với dự án điện gió gần kề để giảm chi phí điện dài hạn.

• Ngành thép, xi măng và hóa chất – vốn tiêu thụ hàng trăm MW điện – đang quan tâm mạnh mẽ đến nguồn điện gió ổn định để duy trì sản xuất liên tục.

Kết hợp điện mặt trời và điện gió: Giải pháp tối ưu cho nhà máy

Thay vì triển khai đơn lẻ, nhiều doanh nghiệp hướng tới mô hình hybrid wind–solar:

• Điện mặt trời hoạt động ban ngày, điện gió bổ sung ban đêm, tạo nguồn cung liên tục.

• Giảm áp lực lên lưới điện quốc gia, tăng tính tự chủ năng lượng.

• Tối ưu chi phí nhờ chia sẻ hạ tầng truyền tải và hệ thống lưu trữ.

• Tăng uy tín ESG, dễ dàng tiếp cận vốn từ ngân hàng quốc tế và các quỹ đầu tư xanh.

Mô hình hybrid đã phổ biến ở châu Âu, đang được GIZ và JICA nghiên cứu để áp dụng tại Việt Nam, đặc biệt cho các khu công nghiệp ven biển miền Trung và Nam Bộ.

Thách thức và giải pháp thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam

► Thách thức

• Chi phí đầu tư ban đầu cao, nhất là với dự án điện gió.

• Khung pháp lý chưa đồng bộ, DPPA còn thí điểm, cơ chế giá FIT đã hết hiệu lực.

• Hạn chế hạ tầng lưới điện, nhiều nơi không hấp thụ kịp công suất điện tái tạo.

• Thiếu nhân lực kỹ thuật để vận hành và quản lý dự án.

► Giải pháp

• Doanh nghiệp hợp tác với ESCO hoặc IPP, chia sẻ chi phí và rủi ro.

• Ngân hàng mở rộng tín dụng xanh, cho vay hợp vốn, thế chấp xanh.

• Nhà nước hoàn thiện khung pháp lý về DPPA, thị trường carbon, ưu đãi thuế cho dự án xanh.

• Đẩy mạnh kết hợp solar–wind–storage để đảm bảo nguồn điện ổn định.

► AHP GROUP - Tiết kiệm năng lượng, kiến tạo tương lai xanh!