Quản lý phát thải carbon là bước đi tất yếu của doanh nghiệp trong lộ trình Net Zero. Bài viết phân tích các KPI quan trọng và công cụ hỗ trợ để tối ưu chiến lược giảm phát thải.

 

Giới thiệu

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết Net Zero 2050 và thị trường quốc tế ngày càng siết chặt các yêu cầu về phát thải, quản lý carbon trở thành yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp. Đây không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là công cụ nâng cao năng lực cạnh tranh, tiếp cận vốn xanh và củng cố uy tín thương hiệu.

Để quản lý carbon hiệu quả, doanh nghiệp cần xác định rõ KPI (chỉ số đo lường) và sử dụng các công cụ số hóa phù hợp. Việc này giúp minh bạch dữ liệu, xây dựng chiến lược giảm phát thải, đồng thời đáp ứng yêu cầu từ đối tác và nhà đầu tư quốc tế.

Vì sao doanh nghiệp cần quản lý phát thải carbon?

Cam kết Net Zero 2050 của Việt Nam và các hiệp định quốc tế về khí hậu đã đặt ra lộ trình cụ thể cho doanh nghiệp. Từ năm 2025, nhiều cơ sở phát thải lớn sẽ phải kiểm kê khí nhà kính và báo cáo định kỳ theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP và Quyết định 13/2024/QĐ-TTg. Không chỉ vậy, chuỗi cung ứng toàn cầu cũng gia tăng áp lực: các tập đoàn đa quốc gia yêu cầu nhà cung ứng tại Việt Nam minh bạch dữ liệu dấu chân cacbon để đáp ứng quy định tại EU, Mỹ hay Nhật Bản.

Ngoài khía cạnh pháp lý và chuỗi cung ứng, việc quản lý phát thải còn mở ra cơ hội tiếp cận vốn đầu tư xanh. Ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính quốc tế và quỹ ESG đều ưu tiên doanh nghiệp có lộ trình giảm phát thải rõ ràng. Do đó, quản lý carbon đồng nghĩa với việc mở cánh cửa tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Các KPI quan trọng trong quản lý phát thải

Khi xây dựng hệ thống quản lý carbon, doanh nghiệp có thể lựa chọn một số KPI cốt lõi sau:

• Tổng lượng phát thải khí nhà kính (tCO2e) theo từng năm.

• Cường độ phát thải trên đơn vị sản phẩm (tCO2e/tấn sản phẩm).

• Cường độ phát thải trên doanh thu (tCO2e/triệu VND doanh thu).

• Tỷ lệ năng lượng tái tạo trong tổng tiêu thụ (%).

• Tỷ lệ tái chế và tái sử dụng chất thải (%).

• Lượng tín chỉ carbon được tạo ra hoặc mua bù trừ.

• Mức độ tuân thủ theo lộ trình giảm phát thải quốc gia và quốc tế.

Các KPI này giúp doanh nghiệp không chỉ theo dõi mức phát thải, mà còn gắn mục tiêu carbon với hiệu quả sản xuất – kinh doanh.

Công cụ hỗ trợ đo lường và báo cáo carbon

Doanh nghiệp có thể sử dụng nhiều công cụ và nền tảng để quản lý carbon:

• Bộ tiêu chuẩn quốc tế: GHG Protocol, ISO 14064, Science Based Targets initiative (SBTi).

• Công cụ tính toán: Carbon Calculator của IFC, Excel templates chuẩn GHG Protocol.

• Nền tảng số hóa: Hệ thống IoT kết nối thiết bị đo đếm năng lượng, phần mềm quản lý năng lượng (EMS), hệ thống quản trị dữ liệu ESG.

• Báo cáo và minh bạch: Các doanh nghiệp niêm yết có thể tích hợp dữ liệu carbon vào báo cáo phát triển bền vững theo GRI, SASB hoặc CSRD (EU).

Việc kết hợp công cụ truyền thống và công nghệ số giúp giảm sai số, tiết kiệm thời gian và tạo cơ sở dữ liệu minh bạch để phục vụ giao dịch tín chỉ carbon trong tương lai.

 

Vai trò của công nghệ số và đổi mới sáng tạo trong quản lý phát thải

Công nghệ số đang thay đổi cách doanh nghiệp tiếp cận bài toán phát thải. Thay vì thu thập thủ công, các cảm biến IoT có thể gắn trực tiếp lên dây chuyền sản xuất để ghi nhận tiêu thụ năng lượng và phát thải CO2 theo thời gian thực. Trí tuệ nhân tạo giúp phân tích dữ liệu khối lượng lớn, phát hiện bất thường và đề xuất giải pháp tiết kiệm năng lượng.

Không chỉ dừng ở đo lường, công nghệ còn mở đường cho đổi mới sáng tạo trong quy trình sản xuất và mô hình kinh doanh. Việc ứng dụng vật liệu xanh, tối ưu logistics, tái thiết kế sản phẩm nhằm giảm dấu chân cacbon là những hướng đi ngày càng phổ biến. Nhờ đó, doanh nghiệp không chỉ đạt mục tiêu giảm phát thải mà còn tạo ra sản phẩm và dịch vụ có giá trị gia tăng cao, đáp ứng xu thế tiêu dùng bền vững.

Sự kết hợp giữa công nghệ số và đổi mới sáng tạo biến quản lý phát thải từ một gánh nặng tuân thủ thành động lực chiến lược. Doanh nghiệp có thể đồng thời giảm chi phí, nâng cao uy tín thương hiệu và mở rộng cơ hội huy động vốn quốc tế.

► AHP GROUP - Tiết kiệm năng lượng, kiến tạo tương lai xanh!