Tìm hiểu giải pháp tiết kiệm năng lượng trong hệ thống HVAC giúp doanh nghiệp vừa tuân thủ quy định pháp luật vừa giảm chi phí vận hành. AHP Group – đối tác tư vấn kiểm toán năng lượng và kiểm kê khí nhà kính.

 

 

Giới thiệu: Vì sao HVAC là “tâm điểm” của tiết kiệm năng lượng

Trong các doanh nghiệp sản xuất và tòa nhà thương mại, hệ thống HVAC (Heating, Ventilation and Air Conditioning) thường chiếm từ 40 – 60% tổng mức tiêu thụ điện năng. Điều này đồng nghĩa với việc, chỉ cần tối ưu HVAC, doanh nghiệp có thể tiết kiệm hàng tỷ đồng chi phí mỗi năm.

Ở bối cảnh Việt Nam, khi các quy định về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ngày càng chặt chẽ, việc quản lý năng lượng HVAC không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn trở thành yêu cầu pháp lý. Nhiều doanh nghiệp đã bị xử phạt theo Nghị định 73/2011/NĐ-CP vì không thực hiện kiểm toán năng lượng hoặc không tuân thủ các biện pháp khắc phục.

Hệ thống HVAC nếu được tối ưu có thể mang lại:

• Giảm 15 – 30% chi phí điện năng hằng năm.

• Tăng tuổi thọ thiết bị, giảm chi phí bảo trì.

• Đáp ứng các tiêu chuẩn báo cáo kiểm kê khí nhà kính, giúp doanh nghiệp đứng vững trước cơ chế CBAM của EU và lộ trình Net Zero 2050.

Khung pháp lý hiện hành về sử dụng năng lượng hiệu quả

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp có mức tiêu thụ năng lượng lớn (trên 1.000 TOE/năm đối với sản xuất công nghiệp và 500 TOE/năm đối với tòa nhà thương mại) phải tuân thủ nhiều quy định quan trọng:

• Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (2010), sửa đổi 2026: quy định trách nhiệm của cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm.

• Thông tư 25/2020/TT-BCT: bắt buộc doanh nghiệp thực hiện kiểm toán năng lượng ít nhất 3 năm/lần.

• Nghị định 06/2022/NĐ-CP và Thông tư 17/2022/TT-BTNMT: yêu cầu kiểm kê khí nhà kính đối với các cơ sở có phát thải lớn.

• Quyết định 13/2024/QĐ-TTg: danh mục cơ sở phải kiểm kê khí nhà kính, có hiệu lực từ 01/10/2024.

• Nghị định 119/2025/NĐ-CP: thiết lập thị trường carbon, phân bổ hạn ngạch phát thải, có hiệu lực từ 01/08/2025.

Như vậy, HVAC không còn là bài toán kỹ thuật thuần túy, mà đã gắn chặt với nghĩa vụ pháp lý và cơ chế tài chính – carbon của doanh nghiệp.

Cơ hội và thách thức khi tuân thủ quy định

► Cơ hội

• Giảm chi phí vận hành: nhiều nhà máy xi măng, thép đã tiết kiệm được 10 – 20% điện năng HVAC sau khi kiểm toán.

• Tiếp cận ưu đãi tài chính xanh: từ năm 2026, Luật sửa đổi SDNL TK&HQ sẽ bổ sung cơ chế hỗ trợ vốn vay để thay thế thiết bị HVAC hiệu suất cao.

• Gia tăng uy tín thương hiệu: đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, tạo lợi thế cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

► Thách thức

• Chi phí đầu tư ban đầu: cải tạo HVAC, lắp đặt hệ thống BMS (Building Management System) có thể tốn kém.

• Thiếu nhân sự chuyên trách: nhiều doanh nghiệp chưa có đội ngũ quản lý năng lượng chuyên nghiệp.

• Dữ liệu phân tán: khó thu thập số liệu vận hành HVAC chính xác để phục vụ kiểm kê khí nhà kính.

  Hệ thống HVAC

 

 Giải pháp quản lý & tối ưu hệ thống HVAC

Để vừa tiết kiệm chi phí vừa tuân thủ quy định, doanh nghiệp có thể áp dụng các nhóm giải pháp sau:

► Quản lý vận hành

• Thiết lập hệ thống giám sát năng lượng (EMS) cho HVAC.

• Lập lịch vận hành tối ưu: tránh chạy quá tải vào giờ cao điểm.

• Định kỳ vệ sinh lọc gió, dàn trao đổi nhiệt để đảm bảo hiệu suất.

 ► Cải tiến kỹ thuật

• Thay thế động cơ quạt và bơm bằng loại biến tần (VSD).

• Sử dụng chiller hiệu suất cao (COP ≥ 6).

• Áp dụng hệ thống thu hồi nhiệt thải để tận dụng năng lượng.

►  Ứng dụng công nghệ số

• Tích hợp IoT để giám sát nhiệt độ, độ ẩm, áp suất.

• Dùng AI/Big Data dự đoán tải lạnh, tối ưu vận hành tự động.

• Kết nối với hệ thống quản lý tòa nhà (BMS).

► Đào tạo nhân sự

• Tổ chức khóa huấn luyện cho đội ngũ vận hành.

• Cập nhật kiến thức về tiêu chuẩn ISO 50001 (Hệ thống quản lý năng lượng).

“Energy efficiency is not just a cost-saving measure, it is the first fuel of a sustainable future.” – Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA)

Xu hướng và lộ trình đến năm 2025

• 2024 - 2025 : Doanh nghiệp trong danh mục Quyết định 13/2024 bắt buộc nộp báo cáo kiểm kê khí nhà kính.

• 2025  : Nghị định 119/2025 có hiệu lực, thị trường carbon chính thức vận hành. HVAC sẽ trở thành hạng mục quan trọng để giảm phát thải và giao dịch carbon.

•  2026: Luật sửa đổi SDNL TK&HQ chính thức có hiệu lực, mở ra cơ chế hỗ trợ tài chính cho dự án tiết kiệm năng lượng HVAC.

Như vậy, đầu tư tối ưu hệ thống HVAC ngay từ bây giờ là bước đi chiến lược, vừa giảm chi phí, vừa đáp ứng lộ trình pháp lý.
► AHP GROUP - Tiết kiệm năng lượng, kiến tạo tương lai xanh!